Хүүхэдийн Хөгжлийн бэрхшээл гэж юу вэ?

                Хүүхэдийн  "Хөгжлийн бэрхшээл" гэж юу вэ?

   Дэлхий дээр өдөрт тоо томшгүй олон бяцхан үрс мэндэлдэг.
2011 онд дэлхийн хүн амыг долоон тэрбум болгосон бяцхан үрс төрцгөөж,  Филифинд төрсөн хүүхдийг дэлхийн 7 дахь тэр бумтан иргэнээр бүртгэсэн.
   Хүүхэдийн эрүүл саруул төрөлт, эх орон, эцэг эхийн баяр баясгалан.
Харин ямар нэг согог өвчлөлтэй хүүхэд төрөх нь:  "Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд" гэсэн томьёололд хамаарч, эцэг эх байтугай нийгэм нийтээрээ зүрх шаналж, нүд халтарч, чихэнд таагүй мэдээ болон хувирдаг.

       Хүүхдийн согог өвчлөлтэй төрөх шалтгаанууд:
         - Удамшилын болон үл тогтоогдох  шалтгааны улмаас
         - Эцэг эхийн өвчлөлийн улмаас
         - Амьдрах орчины болон хүнс тэжээлийн хомсдолоос
         - Хувь хүний сэтгэцийн өөрчилөлтөөс
         - Эмчилгээ асаргааны хоцрогдолоос
         - Осол, гай гамшигийн улмаас
       Зэрэг шалтгаан байдгийг дурьдаж болно.

 Удамшилын болон үл тогтоогдох шалтгаанд нэрвэгдсэн хүүхдүүдын ой ухааны болон нийт үе холбоосонд ихээхэн өөрчилөлттэй болон хүнтэй харьцах харьцаа бүдэг байдаг.
 Удамшилын болон үл тогтоогдох  өвчтэй хүүхдүүдийг Дауны болон Мукополисахародоизын,  Саажилтын, Төвийн гаралтай эмгэг гэх мэт онош тавина. Судлаачид учир шалтгааныг гүйцэд тогтоож чадаагүй.
     Ийм өвчтэй хүүхдүүд зүүн европын орнуудад ихээхэн байдаг.

    Эцэг эхийн өвчлөлийн улмаас согог эмгэгтэй хүүхдүүд төрөх нь их байдаг.
 Хүүхдийн ой ухаан бага зэргийн хомсдолтой, үе мөч хөдөлгөөн саажилтай,
ихэрлэх хүүхдийн эрхтнүүдийн согог \их бие, толгой хүзүү нийлсэн, үе мөч нэгтэй\
дотор эрхтний согогийн улмаас хагалгаа хийлгэх шаардлагатай болон хараа сонсголын гажгууд хамаардаг.

   Амьдрах орчин болон хүнс тэжээлийн хомсдолоос дэлхий дахиныг хамарсан хүүхдийн дотор эрхтэн үйл ажилгааны алдагдал "АНАРЕКС" болон тулгуур эрхтний согог ихээхэн гарч ирдэг. Үүнд агаарын бохирдол, үйлдвэр уурхай хор уршиг, изотопын болон цацраг идвэхжилын хор,
уух усны бохирдол, нарны хэт ягаан туяаны нөлөө зэрэг ихээхэн өргөн хүрээг хамардаг.

  Хувь хүний сэтгэцийн өөрчилөлт хүүхдийн согог үүсэх шалтгаан болдог.
Эцэг эхчүүдийн тайван бус амьдрал, сэтгэл санааны гүн цочирол, зэрэг нь урагт ихээхэн хортой нөлөөлж, эхийн эрт үеийн болон сүүл үеийн жирэмсний  хордлогоос, эхэс хөндийрөх, эхэс төрүүлэх, илүү болон дутуу төрөлтийн шалтгаанаас хараа, сонсголын гажиг үүсэх,үе холбоос болон ой ухааны хомсдолтой төрөл гардаг байна.

 Хүүхэд төрсөний дараа асран хамгаалах байгуулгын ажилгааны эмх замбраагүй байдал,
эмч, сувилагч, асрагч, эцэг эхийн хайхрамжгүй байдлаас, химийн эм, антибиотекийн хор уршигаас  хүүхдийн сонсгол харааны болон тулгуур эрхтний засах болоцоотой гажгыг хугацаа алдсанаас хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн тоог нэмэх тохиолдол байгаад байна.

Хүүхдийг асран хамгаалах анхаарал суларсанаас хүүхэд гэмтэх бэртэх, түлэгдэх зэргээс тахир дутуу болох, мөн байгалийн гай гамшигт нэрвэгдэн,  хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд ихсээд байна. 

 Хөгжилийн бэрхшээлтэй хүүхдийг асрах, сувилах эмчилэхэд зарцуулах хүч хөдөлмөр улс орон, дэлхий нийтийг хамарсан томоохон асуудал болж дэлхийн эв саналаа нэгдсэн олон улсын эв санааны нэгдлийн байгуулга, халамж хайрын тусламж, шашны байгуулагууд идэвхтэй оролцож үйл ажилгаагаа явуулдаг онцлогтой.

 Гэсэн ч эрүүл хүүхэд бидний гэрэлт ирээдүй тул гэр бүл төлөвлөлт, нийгмийг эрүүлжүүлэх,
амьдрах орчиныг сайжруулах, ядуурлыг багасгах гэх мэт хүүхдийн төлөө хийх ажил бидэнд,
тахиад шүтээд, хадаглаад байгаа уул овоо шиг их байна даа.
  





   

Толгойн өвдөлт- Хүний сэтгэцийн сүүдэр юм.

                 "Толгойн өвдөлт" -Хүний сэтгэцийн сүүдэр юм.

 Хүний бие мах бодийн үйл ажилгаанд  хямрал гарах болгонд өвдөлт үүснэ.
Өвдөлт ямар нэг учир шалтгаантай эхэлдэг. Тухайн бие мах бодийн тодорхой хэсэгт өвдөлт үүссэнээр нь: Толгойн өвдөлт, хөл, гарны, хоолойн өвдөлт, шүдний өвдөлт,  чихний өвдөлт, үе мөчний өвдөлт, зүрхний, элэг цөс, нойр булчирхайн, ходоод гэдэсний, нуруу нугламын, гээд олон янз. Харин сэтгэлийн зовиур шаналгаатай холбоотой өвдөлтийн сэтгэл зүйтэй холбож үздэг.
 
      Нэн түрүүн олонтоо тохиолдох өвдөлт- Хүний толгойн өвдөлт.

  Толгойн өвдөлтийг өвдөлтийн байрлал, өвдөлт үүсч байгаа цаг хугцаа , үргэлжлэх хугцаа, намдах, өвдөлтийн давтамж, хатгах, лугших, дэлсэх, чинэрэх, дарах, битүү өвдөлт зэргээс учир шалтгааныг тогтоодог.

  Айдас шаналгаа дагуулах толгойн өвдөлтийг:
           - Толгой тархины эмгэг өөрчилөлтөөс болсон өвдөлт
           - Өвчний улмаас үүсч байгаа толгойн өвдөлт гэж байдаг.
 Толгойн бие даасан өвдөлтөнд  олон улсын өвчилөлийн ангилалд хамруулан
   - Мигрэнь өвдөлт
   - Чангаран, зогсолтгүй өвдөх өвдөлт
   - Тусгай ангилалын
   - Нийлбэр хэлбэрийн гэж ангилдаг.

 Мигрэнь толгой өвдөлт - өвдөлтийн шалтгаан тодорхой бус түгээмэл өвдөлт байхаас гадна голдуу эмэгтэйчүүдийн толгой өвдөлт гэж хэлж болно.
 Энэ толгойн өвдөлт битүүхэн дуншссан өвдөлт байх бөгөөд бөөлжис зутгуулах, нүд бүрэлзүүлэх, хатгах бөгөөд дуу чимээ, ямар нэг үнэрээс болж өвдөлт ихсэх хандлагатай байдаг.

 Өвдөлт эхлээд түр зуурт намдаж болдог ч хэдэн цагаар ч намдахгүй өвддөг байна.

Шалтгаан нь: - Цаг агаарын байдал,
                        - Хоололтын байдлаас  өвчлөл эхэлдэг.
 Бяслага, вино, айраг, зэрэг эсгэлэн зүйл, нарших, шар хөөрөх нь толгой өвдөлтийн шалтаг болно.
                       - Мигрэнь толгой өвдөлтийн учир шалтгаан гүйцэт судлагдаагүй байна.
                       - Удамшилын гаралтай шалтгаан ч байдаг байна.

  Чангаран, зогсолтгүй өвдөх өвдөлт нь:

 Маш хүчтэй өвдөлт өгдөг учир эмчид үзүүлэхээс өөр аргагүй болдог. Хурц хүчтэй өвдөлт нойргүй хонуулж, сэтгэл санааны хямралд оруулж, цаг агаарын болон агаарын даралтаас өвдөлт даамжирч толгойноос хүзүү рүү дамжин өвдөж, хучн хөөрөх, дал мөр хүзүү сээрээр хатгуулан дарамттай өвдөлт үүсгэдэг.
 Өвдлөтийн хугцаа богино ч дахин давтан өвдөлт сэдэрч өвддөгөөр онцлоготой.
Хэдэн сараар үргэлжлэн хөшингө байдал үүсгэнэ.
 Голдуу архчин тамхичингуудад ихээр тохиолдоно.

 Тусгай ангилалын толгойны өвдөлтөнд:

   Тархины холбогч эдүүдээс гаралтай өвдөлт ордог.
 Энэ өвдөлтийн онцлого:  20 - 40 насны эрчүүдийг хамардаг.
Маш хүчтэй хатгаж зангирч өвдөнө. Нэг талын нүдний ухархайнаас эхлэн толгой таллан өвдөж, хамар битүүрүүлдэг.
 Өвдөлт 30 минут үргэлжлэн хоногт хэд хэдэн удаагийн давтамжаар өвдөлт ихсэж долоо хоногоос 1 сарын турш үргэлжилдэг.Архи уухад улам даамжирдагаар онцлоготой.

 Нийлбэр хэлбэрийн толгой өвдөлт нь: дээрхи хэлбрийн толгойн өвдөлтүүд зэрэгцэн гарах,
тодорхой өвдөлтийн ялгааг олж мэдэхэд хүндрэлтэй, Учир шалтгаан тодорхой бус байдаг.

  Өвчнөөс улбаатай толгойн өвдөлт:

 - Вирусын халдвар, амьсгалын дээд замын өвний улмаас
 - Чих, хамар, шүдний өвчний улмаас
 - Хүзүүний нуглам, булчингийн агшилтаас
 - Цусны даралт ихсэх, цусны өтгөрөл, судсаны бөглөрөл  үрэвсэлийн улмаас
 - Тархи нугасны үрэвсэл
 - Мэдрэлийн судалын үрэвсэл, гурвалсан мэдрэлийн үрэвсэл
 - Гэмтлийн улмаас, тархины доргилт гэмтэлийн улмаас
 - Тархины уйланхай, хавдрын улмаас
 - Хордлого
 - Нүдний өвчний улмаас энэ толгойн өвдөлт үүсдэг
 - Бэлгийн харьцаанд орох үеийн толгой өвдөлт
Эдгээр шалтгаанууд сэтгэцийн сүүдэр үүсгэх шалтгаан болдог.

  Толгойн өвдөлтийн эмчилгээг учир шалтгааныг сайтар тогтоон оношлох учиртай.
Ингэснээр эмийн болон мэс заслын ажилбар хийж эмчилдэг эмчилгээний олон төрлийн арга бий.
 Толгойн өвчинд нэрвэгдээд байгаа хүмүүс эрт оношлуулж эмчилгээг сайтар хийлгэхэд
"Сэтгэцийн сүүдэргүй" амар тайван болно.

  "Сэтгэцийн сүүдэр гэдэгт хүний дотоод өвчлөлийн учир шалтгаанаас уур уцаар үүсэх, үргэлжийн хар санаа, айдас, хардалт сэжиг төрүүлж явах, сандарч тэвдэх, уулганч болох, учир шалтгаангүй хэрүүл маргаан үүсгэх, зэрэг  нь хүндэрч сэтгэцийн өөрчилөлт гарахыг хэлнэ"
                                                                               эмч Б.Бат-Оргил.

  Уламжлалт анагаах ухаанд толгойн өвдөлтийн байрлал, өвдөлтийн шинж чанарыг
шинжлэн дүгнэсэн олон жилийн ажиглалтаар тусгай томьёолсон наршил эмчилгээтэй байдагаар онцлого.
 Хий шараар үүсэх толгойн өвдөлт гэсэн томьёололд:
 - Элэгний халуунаас
 - Бадгана ихдсэнээс
 - Хүйтэн хий давамгайлсанаас
 гэх олон үндэслэлийг гаргаж ирдэгч эмчилгээний арга барил олон янз, эмч, маарамбын  
 өөр өөрийн арга барил уламжилж ирсэн эмчилгээний нууц тайлагдашгүй байдгаар онцлого.
  

Идэр насны залуусыг гэнэтийн үхэлд хүргээд байгаа учир шалтгаанууд.

"Идэр нас"ны залуусыг гэнэтийн үхэлд хүргээд байгаа учир шалтгаанууд. Хүний амьдрах нас тун урт. Харин 40 эргэм настай эрчүүд дөрөвөө дарсан Ат гэж зүйрлэл байдаг. Энэ бол эр хүний эд хавыг дуурссан сайхан үе. Харин энэ насанд эр хүний дотоод шүүрлийн булчирхай маш хүчтэй ажилж,бүхий л эр чадалаа үзүүлж,эрийн жавараа үргээ гэлтэй,бие мах бодийн маш хүчтэй урвалууд явагдаж эхэлдэг. Энэ үйл явц 55 нас хүртэл үргэлжлэх бөгөөд,маш хянамгай,цэмцгэр явах нэр хүндээ өргөх ихээхэн хариуцлагыг биедээ тохон, сүрлэг өдөө цацлан яваа Тогос шиг юм. Энэ байдал нь эр хүний маш идвэхтэй үйл ажилгааг шаардахаас гадна,биеийн эрүүл саруул байлгах хөдөлгөөний идвэхийг шаарддаг. Хурдан гүйх,хүч тамирын дасгал хийх, гэр бүл болон, хүмүүст тустай үйл хийх, өөрөө хаа ч хэрэгтэй хүн болохоо ойлгосон хүчтэй мэдрэмж, сэтгэл санааны тогтворгүй зан төрөх гарч ирдэг. Энэ их хичээл зүтгэл үүсгэгч дайвар хүний цөс, цусыг өтгөрүүлж,цусны эргэлтийг сааруулж бодисын солилцоонд саад учруулж, метаболизм үүсгэснээр хурдтай таргалуулах,дотоод шүүрлийн булчирхайн хурц ажилгааг хямрааж насны таргалалт үүсгэх ундрага болдог. Гаднаас нь харахад эрүүл,наадамд 3 даваатай, найранд гурван дуутай эрчүүдын "Од харвах" хоромын төдийд болоод өнгөрдөг. Үүнийг тайлбарлах учир шалтаг амархан. Зүрх нь хаагдсан, цус харавсан, зүрхэний шигдээс, шар нь тайлагдсангүй, хэт уурлаад, ажилын ачаалал ихдээд гэнэ. Тун харамсалтай уй гашуу.Тамхи архинаас л боллоо. Эмчид үзүүлж эмчилгээ хийлгэж байхгүй дээ, архи тамхи хэргэлэх биш, ядаж 60 хүрсэн бол... гээд насны харуусал. Идэр насны эрчүүд олон улсын өвчин судлалд, эрдэм шинжилгээний судалгаанд дотоод шүүрлийн булчирхайнуудын ажилгаа хямралаас, мэдрэлийн үйл ажилгааны болон зүрх судасны огцом дутагдлаас нас баралт их байна. Гээд томьёолсон байдаг. Тэгвэл эрчүүд маань юуг анхаарах эрүүл мэндээ яаж хамгаалах вэ? -Мэдээж хорт зуршилаасаа салж болно. Гэр орон, ахуй амьдрал,ажил төрлийн уур хилэнгээ дарна. Санхүүгийн болон элдэв стрессыг арилгаж болно. -Хаяа даа шинжилгээ өгөөд зүрхний бичлэг хийлгээд зүрхэнд шигдээс байна уу? гэдгийг мэдээд авна. Эмчид үзүүлээд тохирох эм эмчилгээ хийлгэчихнэ. -Фитнесс бассенд яваад хаяа тоглоод адерналинаа сэргээчихнэ. Тиймээ энэ бүгд эр хүний эрүүл мэндээ хамгаалах үүрэг. -Эрчүүдээс өөрсдөөс нь шалтгаалахгүй мэдэгдэхгүй мэрэгдэж байдаг мэдрэлийн эд эс дендрит,аксионуудаас хамаардаг байна. Мэдрэлийн эсийн мэдрэхүй цахилгааны болон соронзон орны үйлчилэлээр биш химийн гал урвал тэсрэлтийн хүчээр импульс үүсгэж,халуун дулаан элчийг бие мах бодь үүсгэж, цусны эргэлтийн дулаалга хөдөлгүүр болдогоор онцлоготой. Мэдрэлийн системийг хамгаалж байдаг араг яс, үе мөчний яс холбоосууд,эр хүний идэр насанд ажилын ачаалал,хүйтэн халууны эрс тэс байдалаас, нуруу нуглам,үе мөчний өөрчилөлт орж нэгэн мэдрэлийн гарц дээр ивэрхий,соривжилт саатал үүсгэж, өвдөлт үүсгэж, хурц болон архаг мэдрэлийн өвдөлт үүсгэснээр мэдрэлийн систем химийн гаж гал урвалжилт явагдана. Үүнээс болж нэн түрүүн нойр булчирхай,бөөрний дээд булчирхайн ажилгаа хямарч,гэнэт даралт ихсэх,зүрхний булчинд шигдээс үүсэх, цөс цус өтгөрөх, элэгний дутагдалд орох, үе мөчний саажилт үүсэх,зэргээс гэнэт үхэлд хүргэдэг учир шалтгаан болдог. Иймд "Идэр нас" ны эрчүүд: -Хүзүү нуруу нуглам, үе мөчиндөө уян хатан байлгах, осол гэмтэлээс урдчилан сэргийлэх, хий хуянгаа арилгуулж,үе мөчний хөшингө байдлаа арилгуулж байх шаардлагатай. -Биед мэдрэгдэх түр зуурын хямралын үед элгэнд хоргүй монгол эмээ ууж байх. -Зүү төөнүүр,иллэг массажийг сайтар хийлгүүлж,биенд хурах хоруу чанартай Гистамин зэрэг дайвруудыг арилгуулж байх хэрэгтэй. - Сэтгэл санааны хямралд орохгүйн тулд,асуудлыг уужуу тайвнаар шидэж цусандаа өс хонзонгийн дайвар хуралдуулахгүйн тулд сэтгэл зүйчээс зөвөлгөө авч чаддаг, сэтгэл ариусгах бясалгалд үнэн сэтгэлээ зориулж сурах - Урт наслахын болон хөгшрөлтэй тэмцэх урлаг гоо сайхныг дээдлэж сурвал Та гэнэтийн үхлийн аюулаас аврагдах болно.