Дандаа чилээрхэж, биеээс салахгүй зовиур байх юм.

Дандаа чилээрхэж, биеээс салахгүй зовиур байх юм. Монгол хүн бүрт л өглөө босоход бие хөндүүр, нүд цэлхийж, ханиаж, найтайж, цэр ховхорч, зарим нэг нь толгойн өвдөлттэй босно. Хөл,гар,мөр тохой гарын шуугаар янгинаж өвдөх, нас ахимаг хүний өвдөлт гэдэг байтал хүүхдүүд ийм зовиур хэлж босох нь олширлоо. Бага насны хүүхдүүд, нярай хүүхэд ханиаж, халуурч хатгаа \уушигны цулцангийн үрэвсэл\ болж хүндрэл өгөх боллоо. Том хүн, хүүхэдгүй бүгд л хамар битүүрч шуухитнаатай, борооны хонь шиг тургиж явна. Энэ байдалд бид дасал болжээ.Бүтэн хорь гучин жилээр. Эхчүүд хүүхэддээ анхаарал тавьж гараад аптекаас антибиотек уулгаад, өвчин намдаах эм өгөөд, болчихно. Ажил хийдэг нэг хэсэг нь тэгэсхийгээд ойр зуурын эм уусан болоод явна. Энэ бүх өвчний учир шалтгааныг олон янзын радио, телевизийн сувгаар яриад, эмчилгээний шинэ арга, уух ханд бэлдмэлүүд сүлжээний эм, уургын бүтээгдэхүүн, дархалаа өдөөгч,гээд сурталчилгаа зөндөө хийгдэж байна. Найрлагыг харахад тун сайн хүнд үнэхээр хэрэгтэй бүтээгдэхүүнүүд, энэ бүтээгдэхүүнүүд ихэнх нь хилийн чандад бэлтгэгдэнэ. Сонирхсон нэг нь аваад хальт мульт хэргэлсэн болоод хаяна. Өглөө иддэг талх боорцогноос амт муутай болохоор хаяна. \Аргагүй дээ тэр сайн гээд байгаа тэжээллэг бүтээгдэхүүнд өөрт хэрэгтэй, дутсан эрдэс бодис байхгүй тул хүнд амтгүй болно.\ Талх боорцог нь жигнээд хайрсан, нүүрс ус арвинтай байхаас гадна эрс тэс цаг ууртай нөхцөлд дулаацуулдаг ид шидтэй. Өвлийн цагт бэлтгэж нөөцөлсөн мах нь үнэт, шимт чанараа алдахаас гадна урь идэх шинж,орж харшил тоосонцорын эх уурхай болдог. Оройн хоолны шингэлтээс өглөө босох хүний зовиур янз бүр. Хамгийн гол нь шөнө маш сайн унтаж өөрийн биед дархалаа цуглуулж чаддаг нэг нь жиргээд байна. Өдөржин жиргэсэн ч ядрахгүй хоолоо идэхээр буудуулсан элээ шиг навс унана. Хаврын хавсрага бүхий тарчиг цагаар олон төрлийн аминдэмтэй, вирусын эсрэг тэмцэх чадалтай, хүнсний олон төрлийн ногоо идэх хэрэгтэй. Сормис ихээр хэрэглээд байвал бас болно. Сормис ямар нэг халдвар, үрэвсэлийг дарах хүчтэй,судасны битүүрэл, зангираад арилгадаг, зүрхэнд шигдээс үүсэх, тархинд цус харвах, биеийн дархалаа ззсэхэд ихээхэн тус дэмтэй. Улаан лооль вета-каротиноор баялаг,тул цусыг цэвэрлэж, дархлааг сайжруулдаг.Ханиад томуунаас сэргийлж чадна. Сонгино хавдраас урьдчилан сэргийлж,зүрхний ажилгааг сайжруулж,даралт бууруулж, ханиад томуунаас сэргийлнэ. Мөөгний ид шид нь хүний цусанд байх лимфоцитыг олшруулан, хүний эд эс, өвдөлт хийн сувгийг цэвэрлэж өгсөнөөр өвчнийг үүсгэгч микроб, вирусын хоруу чанарыг арилгадаг байна. Хүрэн манжин төмөр ихээр агуулсан тул цусны өвчнийг багасган, цусанд эритроцитыг хуруулж чадсанаар, биеийн эсэргүүцлийг сайжруулдаг. Тэгвэл бидэнд хүнсний ногоо тун хэрэгтэй. Хоол хийж үзүүлж байгаа тогооч нар тайлбарлаад хэлээд өгнө. Тэгэхдээ өглөөний зовиур өдрийн шуухитнааг арилгах уламжлалт арга бидэнд байдаг. Дэлхийн оройд шахуу байрлах монгол орон дэлхийд хүйтэн газрын тэргүүлэх тоонд орно. Зуны цагт эхэн, сүүл сард бэлтгэж авдаг монгол эмийнхээ хүчээр, өвчнөө эмчилж, зовиур шаналгаа багатай байж урт насалдаг. Дээр миний дурьдсан сормис, сонгино, улаан лооль, хүрэн манжин, мөөгөнд байх ид шидийг ихээр хадгалж чадсан эм бол монгол эм. Хаврын хавсрагын цагаар Норовтүнтанг, Мана4 Шар танг буцалгаж борив тойгны шөлөөр даруулан ууж, дархалаагаа сайжруулахаас гадна, задь, сорогзон, марчин 13 тангуудаар зүрх судасны болон даралт ихсэх өвчнийг арилгаж, Гоюу, Сожид, Сэмбрүү, Бойчун гэх эмээр сэрүүдэх өвчнийг эмчилж, эмэгтэйчүүд, элэг цөсний эмчилэх олон төрлийн монгол эмнүүд байдаг. Сүүлийн 20 жилийн турш монгол эмч нар Польш, Европын орнуудын хүмүүсийг монгол эмээр эмчилж, монгол эмийн хүчин чадал, ашиг тусыг судалсан судалгаатай ажиллаж, монголын уламжлалт анагаах ухааны хөгжилд ихээхэн нэмэр хандив болж байгааг энд дурьдахгүй байж чадсангүй. Манай эмч нар монгол эмнийхээ хүчин чадлыг мэдэж хэргэлж байгаа ч эм уух, дэг жаяг алдагдах, химийн эмийг үйлчилэх чанарт шүтсэн сэтгэлгээ бидний эрүүл мэндэд гаж нөлөө бүхий элгэний эмгэгшил,үүсгээд байгааг анхаарах хэрэгтэй. Бид монгол эмээ дээдэлж, эмийн хүчин чадлыг өөрсдийн уух эм, болгосноор үр удамаа эрүүл саруул байлгах болно.